Kunstmatige intelligentie is indrukwekkend. Het schrijft, rekent, leert, vertaalt, tekent en analyseert sneller dan jij ooit zou kunnen. En het lijkt nog maar net begonnen. Je gebruikt het waarschijnlijk al dagelijks, soms zonder het te beseffen. Voor gemak, voor inspiratie, voor overzicht.
Tegelijk sluimert er iets. Een knagend gevoel: als dit zich zo blijft ontwikkelen, wat blijft er dan nog over voor jou? Wie stuurt straks wie? En ben je nog wel nodig, als ‘het’ het ook kan?
De angst dat AI het overneemt, is diep menselijk. Je voelt je misschien klein naast iets dat sneller leert dan jij, en nooit moe wordt. Het confronteert je met de grenzen van je kunnen en je behoefte aan controle. Zolang jij denkt dat jij het bent die beslist en creëert, voel je je veilig.
Maar als iets anders dat ook kan… wat blijft er dan van je over? Misschien is dát wel de echte angst: niet dat AI jou bedreigt, maar dat jij geen greep meer hebt op wat je zelf niet begrijpt.
De behoefte aan controle zit diep. Je wilt begrijpen hoe iets werkt, waar het vandaan komt, wat het gaat doen. Alsof kennis je zal beschermen. Maar eerlijk gezegd: hoeveel dingen gebruik je dagelijks waarvan je geen flauw idee hebt hoe ze werken? Je belt met iemand aan de andere kant van de wereld — vrijwel zonder vertraging. Je lichaam ademt, geneest, verwerkt zonder dat jij er iets voor doet. Je brein denkt, associeert, herinnert, grotendeels zonder jouw bewuste tussenkomst. Intelligentie stroomt allang door je leven, zonder dat jij er ooit volledig grip op had. Dus waarom zou dat nu ineens anders zijn met de toepassing van AI?
Want natuurlijk: het is waardevol om je te verdiepen, om kennis op te bouwen, om je geest te scherpen. Dat alles speelt een rol in hoe intelligentie vorm krijgt in jou. Maar de bron ervan? Die ligt dieper.
Je gedachten komen en gaan. Inzichten verschijnen. Ideeën ontstaan. Niet omdat jij ze aanzet, maar omdat ze zich laten zien. Intelligentie is niet iets wat van jou is, zelfs al bouw je eraan mee. Je bent er eerder een instrument van, een doorgeefluik. En dat geldt misschien ook wel voor AI. Misschien is dat geen bedenksel naast de mens, maar een expressie van hetzelfde veld. Als je daar iets van begint te zien, verandert je relatie tot AI. Je hoeft het niet meer te beheersen of te begrijpen om ermee te kunnen leven. Want wat het ook is, wat het ook doet. het verschijnt in hetzelfde bewustzijn als jij. En blijft alleen de vraag: hoe leef jij met dat wat zich aandient?
Er is wel een belangrijk verschil. AI kan patronen herkennen, verbanden leggen, zelfs creatief lijken. Maar het weet niet dat het weet. Het heeft geen ervaring van bestaan. Geen zelfbewustzijn, geen verwondering, geen stilte vanbinnen. Dat blijft het mysterieuze voorrecht van mens-zijn dat je niet alleen kunt denken, maar ook kunt doorzien dát je denkt. Dat je bewust kun zijn van bewustzijn zelf. En kunt voelen! En juist dáár, in die helderheid, raakt het goddelijke jou aan. Niet omdat jij dat bereikt maar omdat het zich toont. Door jou heen. Daarin ben je niet superieur maar wel uniek. Niet om iets te controleren, maar om iets te herkennen.
Dus misschien confronteert AI ons niet zozeer met onze grenzen, maar juist met de illusie dat we ooit de bron van onze intelligentie waren. Dat raakt misschien wel iets in jouw ego, het deel in jou dat graag controle heeft, erkenning wil, en slim gevonden wil worden. En dat is heel menselijk. Maar het laat ook iets zien: dat intelligentie geen bezit is, maar een gave. En dat besef maakt nederig. En dankbaar. Want jij hebt iets meegekregen wat geen algoritme ooit zal kennen: het vermogen om bewust te zijn van bewustzijn zelf.
Een vonk van waaruit alles verschijnt.
Een stukje God, dat zich herkent in jou.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten